نقلی رحمانی تولید عسل ,

هدف از جمع آوری مطالب این نوشتار، آشنایی با مبحث «مشاغل خانگیو خانوادگی » و فرصت هایی است که این مشاغل می‌تواند در جهت رفع بیکاری از سویی و تولید ثروت از سوی دیگر ایجاد نمایند. حقیقت آن است که مشاغل خانگی به دلیل مزایای خاص خود در جهت رفع بیکاری بسیار موثر بوده و کشورهایی که برنامه هایی را برای تقویت این مشاغل به کار گرفته اند به نتایج موفقیت آمیزی نیز رسیده اند. ایجاد اشتغال با حداقل سرمایه، امکان کار کردن به صورت پاره وقت، دوره آموزشی کوتاه مدت، عدم نیاز به فضای خاص و ... قابلیت های انکارناپذیری است که این گونه مشاغل داشته و ضرورت توجه جدی به این مسئله را آشکارتر می‌سازند.

در کشور ما هرچند این گونه مشاغل سابقه تاریخی دارند ولی برنامه خاصی برای شناسایی، حمایت و یا نظارت بر آنها پیاده نشده و توانمندی و ظرفیت این مشاغل در پیشبرد اهداف اقتصادی کشور ناشناخته باقی مانده است و امیدواریم که این نوشتار فتح بابی برای توجه جدی تر مسئولان محلی به ظرفیت های این گونه مشاغل بوده و منجر به برداشتن گامی دیگر در جهت کاهش بیکاری در منطقه گردد.

تعاریف

کسب و کار خانگی (Home business) به آن بخشی از کسب و کارها گفته می‌شود که ممکن است لزوماً مشارکت همه اعضای خانواده را در بر نداشته و صرفاً یک یا چند نفر از اعضای خانواده در آن به فعالیت اقتصادی مشغول باشند. از نظر ILO (سازمان بین المللی کار) موقعیت مکانی یعنی وجود کسب و کار در منزل معیار تلقی نمودن آن به عنوان مشاغل خانگی است. این در حالی است که کسب و کار خانوادگی، به کسب و کارهایی اطلاق می‌شود که فعالیت های اجرایی (مدیریتی – مالی) و عملیاتی‌ آنها بر عهده اعضای یک یا چند خانواده باشد و تصمیمات استراتژیک و سرنوشت ساز در مورد شرکت یا کسب و کار توسط‌ آنها اتخاذ گردد

به طور خلاصه می‌توان به مشاغلي که با عضويت اعضاي خانواده در فضاي مسکوني و در قالب يک طرح کسب و کار مجاز بدون مزاحمت و ايجاد اخلال در آرامش واحدهاي مسکوني همجوار شکل مي گيرد، مشاغل خانگی گفت.

انواع مشاغل خانگي:

به طور کلی می‌توان انواع مشاغل خانگی را سه گروه عمده تقسیم نمود:

 1)تولید در خانه، انواع صنایع دستی و خوراکی

 اولین گزینه تولید محصولات خورکی وابسته به تولیداتدامی و باغی مانند انواع مربا ،کره ،ماست ،سبزیجات خشک و ...

همچنین می‌توان خانه ها را به محلی برای تولید صنایع دستی تبدیل نمود. چرا که اینگونه صنایع احتیاج به فضای زیاد و یا دستگاههایی خاص نداشته و به راحتی می‌توان اتاقی از منزل را به کارگاهی کوچک تبدیل نمود. کشور ما به دلیل پیشینه فرهنگی و تاریخی خود، کشوری توانمند در زمینه صنایع دستی ارزیابی می‌گردد به نحوی که ایران به همراه هند و چین، سه قطب برتر صنایع دستی در جهان شناخته می‌شوند. در کشور ما حدود 240 رشته صنایع دستیوجود دارد که لزوم توجه بیشتر به این بخش را نمایان می‌سازد.

 2)مشاغل خانگی خدماتی

از فضای خانه های می‌توان برای مشاغل خدماتی که نیاز به دستگاههای بزرگی ندارند استفاده نمود

• مشاغل مبتنی برکامپیوتر مانند محتوی سازی و تبایغات و آموزش درفضای مجازی
• مشاغل مبتنی بردورکاری مانند منشی گری درهندوستان که برای کمپانیهای امریکایی از طریق تلفن و کامپیوتر و باهزینه مناسب و قابل قبول برای هر دو طرف صورت می‌پذیرد
• هاب و شتاب دهنده های منطقه ای مشاغل خانگی این قسمت به صورت مفصل در قسمت هاب و شتابدهنده ها توضیح داده می‌شود

3)تولیدات صنعتی

• تولید قطعات پنوماتیک در پارکینگ ها
• مونتاژ قطعات پلاستیکی وسایل پلاستیکی و یا اسباب بازی
• مونتاژ الکترونیک دیپ و یا اس ام دی
• تعمیر و خدمات پس از فروش محصولات

مزاياي مشاغل خانگي:

1- حفظ اصول انسانی در محل کار:مشاغل خانگی به راحتی می‌توانند سطوح بالاتری از حس انسان دوستی را نسبت به شرکت های معمولی از خود نشان دهند.

2- توجه به عملکرد بلند مدت:یک کسب و کار خانگی راحت تر از مدیرانی که باید به طور سالیانه حساب پس دهند، می‌توانند به کارهای بلند مدت بیندیشد.

3- تأکید بر کیفیت:کسب و کار های خانگی مدت هاست که مزیت ارائه کیفیت و بها دادن به مشتری را حفظ کرده اند.

 4-در مورد مشاغل خانگی صنعتی بزرگ ترین مزیت کاهش هزینه های تولید افزایش ظرفیت تولید و اشتغال زایی مضاعف است که در قسمت مشاغل خانگی بازوی صنعت توضیح دده می‌شود

علاوه بر موارد فوق از مزایای زیر به عنوان مهمترین دلایل رویکرد مردم به مشاغل خانگی یاد می‌شود:

1) پايين بودن هزينه راه اندازي

2)پايين بودن ميزان ريسک سرمايه گذاري

3) حذف هزينه هاي مربوط به خريد، رهن و اجاره کارگاه

4) حذف هزينه اياب و ذهاب

5) استفاده از نيروي کار ساير اعضاي خانواده

6) امکان کارکردن به صورت پاره وقت

7) تناسب با ويژگيهاي جسمي افراد معلول و کم توان

8) آزادي و استقلال عمل بيشتر

9) احتياج به آموزشهاي ساده و کوتاه مدت

10) ايجاد توازن بين مسئوليت خانوادگي زنان و اشتغال آنان

11) انعطاف پذيري کار

12) توسعه فرهنگ کار در خانواده

مشکلات شاغلين اين بخش:

هر چند مشاغل خانگی دارای ظرفیت ها و توانایی های قابل توجه برای ایجاد اشتغال می‌باشند ولی مشکلاتی نیز گریبانگیر افراد مرتبط با این مشاغل است.

مهمترین این مشکلات، نبود قانونی برای ساماندهی و شناسنامه دار کردن این مشاغل و عدم اعطای مشوقهای حمایتی و نظارتی دولتی (نظیر اعطای تسهیلات، تعریف جوایز، تعیین بیمه ها و ... ) در این زمینه باشد.

به هر تقدیر مهمترین مشکلاتی که شاغلین این بخش با آنها درگیر هستند شامل:

- تداخل کار و زندگي ممکن است برخي اوقات خوشايند ساير اعضاي خانواده نباشد.

- ارتباط با بازار و فروش محصولات محدود مي شود

- پايين بودن تيرا‍ژ توليدات و يا سطح خدمات قابل ارائه به دليل محدوديت تعداد نيروي انساني

- معمولادرآمد محدودتري دارند.

- تعريف نشدن بيمه هاي اجتماعي خاص اين مشاغل

-عدم دسترسی به بازارهای صادراتی

-در مورد کالاهای خوراکی و نداشتن سیب سلامت و نتیجتا عدم امکان فروش در ویترین هایپرمارکتها و یا صادرات